JABŁONKA

Jabłonka – wieś w  Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Dydnia, położona nad potokiem Świnka.

Wieś do 1918 położona była w austriackiej prowincji Galicja.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Miejscowość była wzmiankowana po raz pierwszy w roku 1468, ziemia sanocka, województwo ruskie.

W latach 1430–1447 wieś była własnością Małgorzaty Dydyńskiej, wdowy po Mikołaju spokrewnionego z Balami. Po niej wieś odziedziczyli synowie Paweł i Mikołaj którzy pieczętowali się herbem Gozdawa. Oprócz Temeszowa byli oni jeszcze w posiadaniu takich wsi jak: Dydnia, Krzemienna i Falejówka. W roku 1489 trzej synowie Elżbiety, tj. Jan, Zygmunt i Stanisław Dydyńscy podzielili majątek pomiędzy siebie w taki sposób, że Janowi przypadły wsie: Falejówka, Jabłonka i połowa Wydrnej, zaś Zygmunt i Stanisław stali się właścicielami Dydni, połowy Wydrnej, Temeszowa, Krzemiennej oraz Jabłonicy Ruskiej.

W 1775 ówczesna właścicielka Jabłonki, Magdalena z Uniatyckich Orzechowska, sprzedała wieś Michałowi Ostaszewskiemu. Ten ostatni odprzedał ją w 1794 r. Józefowi Lueger de Turnfeldowi, austriackiemu staroście w Sanoku. Następnymi właścicielami byli Jan i Maria z Zawadzkich Jaruntowscy, którzy przekazali tę wieś w 1829 roku swojemu synowi Antoniemu Jaruntowskiemu. Od 1889 roku właścicielem dóbr ziemskich w Jabłonce był blisko spokrewniony z Jaruntowskimi Władysław Kraiński (1841-1926), prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego we Lwowie, członek austriackiej Izby Panów w Wiedniu, żonaty z Marią z Trzecieskich (1853-1932), a następnie ich syn Antoni (1883-1975) ożeniony z Zofią z Włodków (1890-1961).

We wsi znajduje się kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, wybudowany w latach 1936-1939 staraniem Antoniego Kraińskiego, właściciela ziemskiego w Jabłonce, według projektu Bogdana Tretera. Kościół reprezentuje tzw. styl narodowy w drewnianej architekturze okresu międzywojennego, wzorowany na kościołach podhalańskich.

Zabytki

  • dwór klasycystyczny z XVIII-XIX w. otoczony parkiem krajoznawczym z okazami sędziwych drzew. Budynek z cegły został wzniesiony pod koniec XVIII w., a w następnym stuleciu stanowił własność Słoneckich, Jaruntowskich i Kraińskich, przebudowany po 1914 r.
  • kościół drewniany w typie podhalańskim, zbudowany w 1936 r.
© 2013-2024 PRV.pl
Strona została stworzona kreatorem stron w serwisie PRV.pl